| Số giáo xứ | : | 20 | ||
| Số giáo họ | : | 105 | ||
| Số giáo dân | : | 30.800 | ||
| Quản hạt | : Linh mục Giuse Nguyễn Văn Hùng | |||
GIÁO HẠT SƠN TÂYSơn Tây, mảnh đất vốn có từ lâu đời, song cái tên Sơn Tây mới xuất hiện trong sử sách khoảng độ 500 năm trở lại đây.
Hồi thế kỷ XVII, Sơn Tây xứ còn gọi là “Kinh Tây” hay “Kẻ Tây”. Đối với “Kinh Đông, Kinh Bắc, Kinh Nam” hoặc “Kẻ Đông, Kẻ Bắc, Kẻ Nam” là 4 tỉnh lớn ứng với 4 hướng Đông, Tây, Nam, Bắc bao quanh “Kinh Kỳ” hay “Kẻ Chợ” là thủ đô Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội. Trong ngôn ngữ Việt Nam còn một từ nữa để chỉ hướng Tây đó là từ “Đoài”. Vì thế, Giáo phận Hưng Hóa lúc mới thành lập cũng được gọi là “địa phận Đoài”. Địa phận Đoài của chúng ta bao gồm hầu hết tỉnh Đoài hay xứ Đoài, trừ một số vùng tả sông Đáy như: Từ Liêm, Đan Phượng, Mỹ Đức, Hoài Đức.... là trả về Hà Nội; tả sông Hồng như phủ Tam Đái (Yên Lạc, Yên Lãng.....) và tả sông Lô, một phần phủ Đoan Hùng (Bạch Hạc, Tam Dương, Lập Thạch......) cắt về địa phận Đông giao cho dòng Đa Minh từ trước. Sơn Tây hay tỉnh Đoài như chúng ta biết, là một tỉnh rất rộng, dù sau này đã chia thành tỉnh Hưng Hóa và Tuyên Quang, vẫn còn ăn suốt từ Từ Liêm lên hết phủ Đoan Hùng, nghĩa là lên đến Yên Bình của tỉnh Yên Bái ngày nay. Đây là khu vực đạo Công Giáo được truyền bá mạnh mẽ, cho nên tất cả các xứ cổ cựu được nói tới trong sử sách như Bầu Nọ (Nỗ Lực), Sông Chảy (Hán Đà) và Yên Tập đều nằm trong tỉnh Sơn Tây hay Đoài này. Do đó, chúng ta thấy các vị tử đạo dù bị bắt ở đâu đều được giải về và xử ở Sơn Tây. Năm 1950 do chiến tranh, Tòa giám mục tại Hưng Hóa phải sơ tán về thị xã Sơn Tây, chính vì thế mà tên Giáo phận vẫn giữ là Giáo phận Hưng Hóa. Giáo hạt Sơn Tây thuộc địa bàn hành chính Thành phố Hà Nội. Các Giáo xứ thuộc Giáo hạt Sơn Tây nằm trên địa bàn 5 huyện và 1 thị xã: Ba Vì, Hoài Đức, Phúc Thọ, Quốc Oai, Thạch Thất và thị xã Sơn Tây. Tòa giám mục Hưng Hóa nằm trên mảnh đất thuộc thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội. Hiện nay, Giáo hạt Sơn Tây gồm: 20 Giáo xứ, 112 Giáo họ và 5 Giáo điểm. Giáo hạt có 32.063 nhân danh. Giáo hạt Sơn Tây có nhiều cơ sở và trụ sở cấp Giáo phận. Đền các Đấng Tử Đạo: Nằm ở phía Đông Nam thành cổ Sơn Tây, nay tọa lạc trên đường Phùng Khắc Khoan, phường Quang Trung, thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội. Đền được xây dựng để tôn kính các vị tử vì đạo tại Sơn Tây ngay sau khi chấm dứt thời kỳ cấm đạo. Khu Di tích các Thánh Tử Đạo: Nằm ở phía Đông Nam thành cổ Sơn Tây. Nơi đây xưa kia là pháp trường Năm Mẫu được ghi trong sử sách, thuộc chốt Nghệ, trấn Sơn Tây, nay thuộc khu vực Gò Vắng, phường Viên Sơn, thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội. Nơi đây, 30 vị anh hùng tử đạo đã đổ máu minh chứng đức tin dưới thời các vua nhà Nguyễn. Trong số đó, 7 vị đã được tôn phong hiển thánh vào ngày 19/06/1988. Đức Cha Antôn Vũ Huy Chương đã cho xây đài tưởng niệm các thánh tử đạo tại đây. Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Hưng Hóa: Toạ lạc tại xã Trung Sơn Trầm, thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội. Tòa Giám mục Giáo phận Hưng Hóa: Với tòa nhà 3 tầng được xây dựng từ năm 1990 dưới thời Đức Cha Giuse Nguyễn Phụng Hiểu, nay đã xuống cấp, không đủ để đáp ứng nhu cầu mục vụ của Giáo phận. Vì vậy, ngày 05/12/2018, Đức Cha Gioan Maria Vũ Tất đã chủ sự nghi thức làm phép khu đất khởi công xây dựng Tòa giám mục, hiện nay công trình đã hoàn thiện. Tu viện Mến Thánh Giá Hưng Hóa: Dòng Mến Thánh Giá Hưng Hóa được thành lập năm 1943. Trước đây, cơ sở chính nằm trong khu đất cạnh Tòa Giám Mục. Do nhu cầu và đường hướng mục vụ, cơ sở chính của nhà dòng được di chuyển vào Sơn Lộc năm 2008. Hiện nay, nhà dòng có tòa nhà 4 tầng, ngôi nhà nguyện được xây dựng và khánh thành vào tháng 7 năm 2018. | ||||
Các giáo xứ trong giáo hạt: Giáo xứ Bách Lộc, Giáo xứ Bến Thôn, Giáo xứ Cần Kiệm, Giáo xứ Cát Ngòi, Giáo xứ Dị Nậu, Giáo xứ Hạ Hiệp, Giáo xứ Mộc Hoàn, Giáo xứ Phú Cát (chuẩn xứ), Giáo xứ Phú Hữu, Giáo xứ Phú Nghĩa - Ba Vì, Giáo xứ Phú Nghĩa - Thạch Thất, Giáo xứ Sơn Đông, Giáo xứ Sơn Lộc, Giáo xứ Sơn Tây, Giáo xứ Thuấn Nội, Giáo xứ Tình Lam, Giáo xứ Trại Vàng, Giáo xứ Vĩnh Lộc, Giáo xứ Vĩnh Thọ, Giáo xứ Yên Khoái.
