Chuyện gì xảy ra cho con người sau bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả nó phải chịu dưới ánh mặt trời ?
Bài trích sách Giảng viên.
1 2 Ông Cô-he-lét nói: “Phù vân, quả là phù vân. Phù vân, quả là phù vân. Tất cả chỉ là phù vân.
2 21 “Quả thế, có người đã đem hết khôn ngoan và hiểu biết mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại phải trao sự nghiệp của mình cho một người đã không vất vả gì hết. Điều ấy cũng chỉ là phù vân và lại là đại hoạ. 22 Chuyện gì xảy ra cho con người sau bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả nó phải chịu dưới ánh mặt trời ?
23 “Phải, đối với con người ấy, trọn cuộc đời chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền ! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí. Điều ấy cũng chỉ là phù vân !”
Anh em hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Ki-tô đang ngự.
Bài trích thư của thánh Phao-lô tông đồ gửi tín hữu Cô-lô-xê.
1 Thưa anh em, anh em đã được trỗi dậy cùng với Đức Ki-tô, nên hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Ki-tô đang ngự bên hữu Thiên Chúa. 2 Anh em hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới. 3 Thật vậy, anh em đã chết, và sự sống mới của anh em hiện đang tiềm tàng với Đức Ki-tô nơi Thiên Chúa. 4 Khi Đức Ki-tô, nguồn sống của chúng ta xuất hiện, anh em sẽ được xuất hiện với Người, và cùng Người hưởng phúc vinh quang.
5 Vậy anh em hãy giết chết những gì thuộc về hạ giới trong con người anh em: ấy là gian dâm, ô uế, đam mê, ước muốn xấu và tham lam ; mà tham lam cũng là thờ ngẫu tượng.
9 Anh em đừng nói dối nhau, vì anh em đã cởi bỏ con người cũ với những hành vi của nó rồi, 10 và anh em đã mặc lấy con người mới, con người hằng được đổi mới theo hình ảnh Đấng Tạo Hoá, để được ơn thông hiểu. 11 Vậy không còn phải phân biệt Hy-lạp hay Do-thái, cắt bì hay không cắt bì, man di, mọi rợ, nô lệ, tự do, nhưng chỉ có Đức Ki-tô là tất cả và ở trong mọi người.
Những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?
✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.
13 Khi ấy, có người trong đám đông nói với Đức Giê-su rằng: “Thưa Thầy, xin Thầy bảo anh tôi chia phần gia tài cho tôi.” 14 Người đáp: “Này anh, ai đã đặt tôi làm người xử kiện hay người chia gia tài cho các anh ?” 15 Và Người nói với họ: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu.”
16 Sau đó Người nói với họ dụ ngôn này: “Có một nhà phú hộ kia, ruộng nương sinh nhiều hoa lợi, 17 mới nghĩ bụng rằng: ‘Mình phải làm gì đây ? Vì còn chỗ đâu mà tích trữ hoa mầu !’ 18 Rồi ông ta tự bảo: ‘Mình sẽ làm thế này: phá những cái kho kia đi, xây những cái lớn hơn, rồi tích trữ tất cả thóc lúa và của cải mình vào đó. 19 Lúc ấy ta sẽ nhủ lòng: hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã !’ 20 Nhưng Thiên Chúa bảo ông ta: ‘Đồ ngốc ! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai ?’ 21 Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó.”
==========
Suy niệm 1: CỦA CẢI SẼ VỀ TAY AI?
(CHÚA NHẬT TUẦN 18 TN NĂM C)
Qua Lời Tổng Nguyện của Chúa Nhật Tuần 18 Thường Niên, Năm C này, các nhà phụng vụ muốn chúng ta ý thức rằng: Chúng ta tự hào vì được Chúa dựng nên và hướng dẫn, xin Chúa hằng rủ thương nâng đỡ chúng ta, cùng ban ơn đổi mới và giữ gìn mọi loài Chúa dựng nên, cho chúng ta được nhờ.
Tự hào vì được Chúa dựng nên và hướng dẫn: Chúa gìn giữ và xét xử mọi người, như trong bài đọc một của giờ Kinh Sách, trích sách ngôn sứ Amốt: Hạch tội các lân quốc của Ítraen. Chúa nhìn cao hơn những quyền lợi trước mắt của dân Người. Những hành động báng bổ của người Môáp đối với vua Êđôm cũng sẽ bị trừng phạt. Như thế, Thiên Chúa xuất hiện không phải chỉ như Đấng che chở dân Ítraen, nhưng còn là Đấng bảo vệ công lý cho hết thảy mọi người… Chúa lập tòa xét xử, Người xét xử thế giới theo lẽ công minh. Người cai trị muôn dân theo đường chính trực. Từ Xion Đức Chúa gầm lên, từ Giêrusalem Người lên tiếng.
Tự hào vì được Chúa dựng nên và hướng dẫn: được nên công chính nhờ tin vào Đức Kitô, chứ không phải vì giữ luật, như trong bài đọc hai của giờ Kinh Sách, trích thư được coi là của thánh Banaba nói: Hy vọng được sống đời đời là khởi điểm và cùng đích của đức tin chúng ta… Vì biết rằng con người được nên công chính nhờ tin vào Đức Giêsu Kitô, nên chúng ta cũng tin vào Đức Kitô Giêsu để được nên công chính vì nhờ tin vào Đức Kitô. Ông Ápraham tin Đức Chúa, và vì thế, Đức Chúa kể ông là người công chính.
Tự hào vì được Chúa dựng nên và hướng dẫn: chỉ một Chúa là bền vững, mọi sự khác chỉ là phù vân, như trong bài đọc một của Thánh Lễ, trích sách Giảng Viên: Chuyện gì xảy ra cho con người sau bao mối bận tâm và bao gian lao vất vả nó phải chịu dưới ánh mặt trời? Trong bài Đáp Ca, Thánh Vịnh 89, vịnh gia cho thấy: Lạy Chúa, trải qua bao thế hệ, Ngài vẫn là nơi chúng con trú ẩn. Chúa bắt phàm nhân trở về cát bụi, Ngài phán bảo: Hỡi người trần thế, trở về cát bụi đi. Ngàn năm Chúa kể là gì, tựa hôm qua đã qua đi mất rồi, khác nào một trống canh thôi. Trong bài đọc hai của Thánh Lễ, thánh Phaolô nói: Anh em hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Kitô đang ngự.
Câu Tung Hô Tin Mừng, mà các nhà phụng vụ đã chọn cho ngày lễ hôm nay là: Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. Trong bài Tin Mừng, Thiên Chúa bảo ông ta: Những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai? Ai có tâm hồn nghèo khó thì thật là có phúc, vì họ biết tựa nương vào Chúa, họ được no say tình Chúa, ngày ngày được hớn hở vui ca, được vui hưởng lòng nhân hậu của Chúa, và việc tay họ làm được Người củng cố. Chúa là Đấng phù trợ, là Đấng giải thoát chúng ta, là Cha nhân từ nuôi sống chúng ta bằng bánh bởi trời: bánh có đủ mọi mùi thơm ngon cho chúng ta. Vì thế, chúng ta hãy quy hướng về Chúa: hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng, chú tâm vào những gì thuộc hạ giới. Đem hết khôn ngoan và hiểu biết, mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại, phải trao sự nghiệp của mình cho một người đã không vất vả gì hết; khi chết, thì những gì sắm sẵn đó sẽ về tay ai? Tất cả chỉ là phù vân. Do đó, chúng ta phải lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa bằng một lòng tin vững mạnh, một lòng trông cậy vững vàng, và một lòng mến sắt son. Thật vậy, niềm hy vọng được sống đời đời là khởi điểm và cùng đích của đức tin chúng ta; đức công minh là khởi điểm và cùng đích của sự phán xét; lòng bác ái đầy vui vẻ hân hoan là bằng chứng cho thấy hành động nào là công chính. Chúng ta tự hào vì được Chúa dựng nên và hướng dẫn, ước gì Chúa hằng rủ thương nâng đỡ chúng ta, cùng ban ơn đổi mới và giữ gìn mọi loài Chúa dựng nên, cho chúng ta được nhờ. Ước gì được như thế!
Emmanuel Nguyễn Thanh Hiền, OSB
==========
Suy niệm 2: TÔI ĐANG SỐNG VÌ AI? VÌ ĐIỀU GÌ?
Cả ba bài đọc Chúa Nhật XVII thường niên C hôm nay là một lời nhắc nhở chúng ta về sự phù vân của cải thế trần: “Hư không trên các sự hư không, và mọi sự đều hư không” (Gv 1,2). Đồng thời mời gọi mỗi người tìm sự giàu có đích thực ở nơi Thiên Chúa: “Anh em hãy tìm những sự trên trời, nơi Ðức Ki-tô ngự” (Cl 3,1).
Qua hình ảnh người phú hộ trong Tin Mừng (Lc 12,13-21), Đức Giê-su cảnh tỉnh chúng ta về sự ảo tưởng an toàn nơi của cải vật chất, và mời gọi bước vào một lối sống khôn ngoan được soi dẫn bởi ánh sáng đức tin: “Vì kẻ tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy” (Lc 12,21).
“Hư không trên các sự hư không, và mọi sự đều hư không” (Gv 1,2)
Bài đọc I trích sách Giảng Viên mở đầu bằng câu trên thật là sốc. Đó là lời của ông Cô–helét con vua Đa-vít. Cô-he-lét là một vị vua khôn ngoan, ông nhìn thế giới với cái nhìn hướng thượng và truyền lại cho các môn sinh. Một trong các môn sinh lấy lại lời dạy của Thầy và đào sâu hơn: “Hư không trên các sự hư không, và mọi sự đều hư không” (Gv 1,2). Sự khôn ngoan này đã trở thành cách ngôn dân gian để con người nhìn thế giới mình đang sống với sự tỉnh táo, không ảo tưởng, với hy vọng những cố gắng của con người sẽ không bị tiêu tan vô ích trong một thế giới thấp hèn!
Thánh Gioan Kim Khẩu từng cảnh báo: “Của cải chẳng phải là xấu, nhưng sự lệ thuộc vào của cải làm cho linh hồn trở nên nghèo nàn“. Cô-he-lét đã chiêm nghiệm sự đời và nhận ra rằng, mọi nỗ lực con người, từ công việc, tích lũy của cải, cho đến thú vui trần thế… tất cả đều thoáng qua, chóng tàn, chẳng giữ được linh hồn. Nói như thế không phải là bi quan yếm thế, nhưng đúng là lời tỉnh thức nếu ta không sống cho những giá trị vĩnh cửu, thì mọi nỗ lực của ta chỉ là “đập nước vào cối xay gió”.
Dụ ngôn người phú hộ, một bi kịch của sự dại dột (Lc 12,13-21)
Tin Mừng hôm nay thuật lại dụ ngôn nổi tiếng về người phú hộ tích trữ hoa lợi, tưởng mình đã an toàn, nhưng Chúa phán với ông: “Hỡi kẻ ngu dại, đêm nay người ta sẽ đòi linh hồn ngươi, thế thì những của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?” (Lc 12,20).
Bi kịch không phải ở chỗ ông giàu, mà ở chỗ ông chỉ sống cho chính mình, không biết chia sẻ, không nghĩ đến Thiên Chúa. Mọi kế hoạch của ông chỉ hướng về “tôi, của tôi, kho lẫm của tôi, linh hồn tôi”.Ông trở nên tự quy chiếu, thay vì quy chiếu về Thiên Chúa.
Giảng trong Thánh lễ Chúa Nhật ngày 04 tháng 8 năm 2019, Đức cố Giáo hoàng Phanxicô nói: “Của cải vật chất có thể làm con người trở nên mù quáng. Nó ru ngủ tâm hồn bằng cảm giác an toàn giả tạo“. Dụ ngôn không kết thúc bằng một án phạt, nhưng là một câu hỏi nhức nhối: “Của ngươi tích trữ sẽ để lại cho ai?” (Lc 12,20). Lời ấy mời gọi ta kiểm điểm lại tương quan giữa mình với của cải, và giữa mình với Thiên Chúa.
Tìm kiếm những sự trên Trời và lo làm giàu trước mặt Chúa
Đức Giêsu kết luận dụ ngôn bằng một tiêu chuẩn rõ ràng: “Kẻ tích trữ của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Chúa thì cũng vậy” (Lc 12,21). Làm giàu trước mặt Thiên Chúa là gì? Là sống theo các giá trị Nước Trời: công bình, bác ái, chia sẻ, phục vụ, và hướng lòng về những gì trường tồn.
Công đồng Vatican II, trong Hiến chế Gaudium et Spes, viết: “Của cải trần thế cần được sử dụng như phương tiện phục vụ con người và làm sáng danh Thiên Chúa, chứ không phải là cùng đích” (GS 69).
Vì thế, làm giàu thực sự không phải là tích trữ vật chất, mà là đầu tư vào các mối tương quan yêu thương. Sống tinh thần phó thác và chia sẻ. Dùng của cải để phục vụ người nghèo, người yếu thế.
Thánh Ba-si-li-ô Cả nói một cách mạnh mẽ: “Chiếc áo bạn cất trong tủ mà không dùng là chiếc áo của người nghèo. Đồng bạc bạn chôn giấu là đồng bạc của kẻ khốn cùng“. Thánh Phao-lô khuyên các tín hữu Cô-lô-sê: “Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chứ đừng nghĩ đến những sự dưới đất” (Cl 3,2). Sự giàu có đích thực không đến từ đất, mà đến từ trời chính là sự sống mới trong Đức Ki-tô, Đấng đã chết và sống lại để mở đường cho ta đến vinh quang vĩnh cửu.
Đức cố Giáo hoàng Bê-nê-đic-tô XVI viết: “Con người không được định nghĩa bằng những gì họ sở hữu, mà bằng tình yêu họ biết trao ban” (Deus Caritas Est, số 6)
Vậy, mỗi người chúng ta tự hỏi: giữa một thế giới tôn thờ tiêu thụ và tích lũy, và giữa muôn vàn lựa chọn mỗi ngày, ta cần tự hỏi: Mình đang sống vì ai? Vì điều gì? Xin Chúa ban cho chúng ta ơn khôn ngoan để biết: Sống tự do với của cải, làm chủ nó chứ không làm nô lệ nó. Tích lũy kho tàng trên trời bằng đời sống bác ái, hy sinh và phục vụ. Biết tìm kiếm sự giàu có đích thực trong Đức Ki-tô, Đấng là kho tàng vô giá của chúng ta. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
==========
Suy niệm 3: LÀM GIÀU THẬT SỰ LÀ “LÀM GIÀU TRƯỚC MẶT THIÊN CHÚA”
Ai đó từng thốt lên rằng:
Tiền là tiên là Phật
Là sức bật của lò xo
Là thước đo của lòng người
Là tiếng cười của tuổi trẻ
Là sức khoẻ của tuổi già
Là cái đà của danh vọng
Là cái lọng để che thân
Là cán cân của công lý
Là triết lý của cuộc đời…
Quả thật, nếu chúng ta hiểu thấu và sử dụng đồng tiền, của cải đúng mực thì chắc hẳn nó rất hữu dụng. Nó sẽ phục vụ cho con người, nó giúp chúng ta sống đúng nghĩa là con người, vì của cải vật chất chẳng phải mục đích sống, mà chỉ là phương tiện thôi!
Đứng trước thói tham lam, xu hướng tích trữ của cải của con người, Đức Giê-su không ngần ngại đề cập tới sự thật về tiền bạc, của cải; mà Ngài còn khuyến dụ chúng ta: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu” (Lc 12, 15). Bởi lẽ, lòng tham như ngọn lửa ngấm ngầm, một khi chất củi vào thêm, thì ắt hẳn nó sẽ bùng cháy. Với lòng tham không đáy, con người chúng ta càng ước mong hơn khi đã có, và chẳng bao giờ dừng lại. Hơn nữa, mạng sống không từ của cải mà ra, và tiền bạc chẳng bao giờ sinh ra sự sống. Chính vì thế, Đức Giê-su từ chối không nhận phân chia gia tài cho người xin.
Trước tiên, chúng ta cảm tưởng tác giả sách Giảng Viên hơi bi quan về cuộc đời, khi quả quyết: “Phù vân quả là phù vân…Tất cả chỉ là phù vân” (x. Gv 1, 2). Thế nhưng, nếu đọc xuyên suốt mạch văn thì rõ ràng ý tác giả muốn nhấn mạnh đến tính chóng qua, tạm thời của trần ai, mà con người không biết lo cho sự sống vĩnh hằng, điều mà chẳng bao giờ hư mất. Tư tưởng chỉ biết vui hưởng, lo toan cho những thứ tạm bợ đời này như nhà phú hộ trong dụ ngôn hôm nay “…Hồn ta hỡi, mình bây giờ ê hề của cải, dư xài nhiều năm. Thôi, cứ nghỉ ngơi, cứ ăn uống vui chơi cho đã” (x. Lc 12, 19) cũng chẳng khác gì mấy so với hiện trạng đời sống con người cứ hì hục, chăm bẳm vào của cải vật chất sẽ tiêu tan, hư mất vào một ngày nào đó: “Ích gì cho người bởi mọi việc mình làm mà phải chịu đau khổ cực lòng dưới phàm trần? Suốt ngày của họ đầy sự đau khổ gian truân, và ban đêm lại không được yên lòng, thế thì chẳng phải là hư không sao?” (Gv 2, 23).
Tất nhiên, Đức Giê-su không cấm chúng ta làm giàu, nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển sự nghiệp, cơ ngơi! Hơn hết, Ngài mong muốn chúng ta biết cách làm giàu thực sự, đó là “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”: “Ấy kẻ nào thu tích của cải cho mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó” (Lc 12, 21). Vậy, “làm giàu trước mặt Chúa” là thế nào? Thánh Phao-lô sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về câu hỏi này khi ngài khuyến dụ giáo đoàn Cô-lô-sê: “Anh em hãy tìm những sự trên trời, nơi Đức Ki-tô ngự bên hữu Thiên Chúa. Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời, chứ đừng nghĩ đến những sự dưới đất” (Cl 3, 1-2). Chẳng phải cứ sống mơ mộng, viễn vông, cứ mãi ở nhà thờ mà không lo cho gia đình! Chẳng phải cứ “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng”, suy nghĩ ảo tưởng, không biết chăm chỉ lo toan cuộc sống thể lý, cuộc sống con cái! Mà “Anh em hãy nghĩ đến những sự trên trời” nghĩa là biết sống bác ái, thực thi những điều Chúa dạy qua Giáo Hội, biết làm chứng yêu thương, biết tha thứ, chú tâm lo toan cho cuộc sống thiêng liêng, đời sống tinh thần, đời sống đạo, chứ không chỉ để ý chăm sóc đời sống thể lý, lo cơm áo gạo tiền thôi! Hơn thế, “làm giàu trước mặt Chúa” là biết “kiềm chế các chi thể, là sự gian dâm, ô uế, dục tình, đam mê xấu xa và tham lam, tức là sự thờ phượng thần tượng” (Cl 3, 5), và “…mặc lấy con người mới, con người được đổi mới theo hình ảnh của Đấng đã tạo thành nó” (x. Cl 3, 10).
Benjamin Franklin nói rằng: “Tiền bạc chưa bao giờ và không bao giờ khiến con người hạnh phúc, trong bản chất nó không có gì có thể tạo ra hạnh phúc. Một người càng có nó nhiều bao nhiêu, càng muốn nó nhiều bấy nhiêu”. Hơn vậy, Đức Giê-su khẳng khái dạy: “Được lời lãi cả thế gian mà thiệt mất linh hồn nào được ích gì? Hoặc lấy gì mà đổi được linh hồn mình?” (Mc 8, 36-37). Thế nhưng, trên thực tế, con người đang như con thiêu thân, cứ lao vào ánh sáng giả tạo vinh hoa trần thế, mà chẳng chút quan tâm đến đời sống thiêng liêng, sự sống không hề hư mất. Vì vậy, thời đại hiện nay vẫn tái diễn như thực trạng mà tác giả Thánh Vịnh ngẫm suy: “Chúng cậy vào của cải, lại vênh vang bởi lắm bạc tiền, nhưng nào có ai tự chuộc nổi mình, và trả được giá thục hồi cho Thiên Chúa. Mạng người dù giá cao mấy nữa, thì rồi ra cũng chấm dứt đời đời…” (Tv 49, 7-9). Do đó, chúng ta nên sống khôn ngoan theo lời khuyên của Thánh Gio-an Tông Đồ: “…Kẻ nào yêu thế gian thì nơi kẻ ấy không có lòng mến Chúa Cha, vì mọi sự trong thế gian: như dục vọng của tính xác thịt, dục vọng của đôi mắt và thói cậy mình có của, tất cả những cái đó không xuất phát từ Chúa Cha, nhưng xuất phát từ thế gian; mà thế gian đang qua đi cùng với dục vọng của nó. Còn ai thi hành ý muốn của Thiên Chúa thì tồn tại mãi mãi” (x. 1 Ga 2, 15-17).
Nguyện cầu: Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết “làm giàu trước mặt Chúa” mỗi ngày!
Lm. Xuân Hy Vọng
==========
Suy niệm 4: PHẢI CHĂNG CHÚA MUỐN CHÚNG TA ĐÓI NGHÈO?
Khi giải thích dụ ngôn trong bài Tin Mừng hôm nay, Thánh Âu-gus-ti-nô đã nhấn mạnh sự ngu dại của người phú hộ không hệ tại ở việc tích trữ của cải, mà ở việc đặt niềm tin và hy vọng vào của cải thay vì Thiên Chúa. Thánh nhân chỉ ra rằng người phú hộ đã quên cuộc đời này chỉ là chốn tạm bợ, và cái chết có thể đến bất ngờ (trích từ Bài giảng [Sermon] 36).
Quả thật, Chúa nói chẳng sai: “Anh em phải coi chừng, phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, không phải vì dư giả mà mạng sống con người được bảo đảm nhờ của cải đâu” (Lc 12,15). Tham sân si khiến con người chúng ta mất hướng đi, đánh rơi lòng tự trọng, đặt niềm tin sai chỗ, dẫn tới việc để dục vọng thống trị bản thân, và quên đi mục đích tối hậu của đời người. Ngoài ra, cũng nên biết khi từ quan về ở ẩn, thi sĩ Nguyễn Công Trứ tuy không đề cập trực tiếp đến lòng tham con người, nhưng ông khuyên nhủ người ta đừng chờ đợi những gì quá sức mình, biết dừng lại, và bằng lòng với cái mình đang có trong bài thơ “Chữ Nhàn”:
Tri túc tiện túc, đãi túc hà thời túc,
Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn hà thời nhàn.
(nghĩa là: Biết đủ tức là đủ, đợi đủ biết bao giờ đủ,
Biết nhàn tức là nhàn, đợi nhàn biết bao giờ nhàn).
Hơn nữa, ngạn ngữ La-tinh có câu: “Tiền của là tên đầy tớ tốt lành, nhưng lại là ông chủ xấu xa” (Pecunia est servus optimus, sed dominus pessimus). Đứng trước tiền của, chúng ta có những thái độ rất khác nhau: ông Cô-he-lét, tác giả sách Giảng viên lại quá thận trọng, bi quan “phù vân, quả là phù vân…Tất cả chỉ là phù vân” (Gv 1,2), và cho rằng “trọn đời người chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí. Điều ấy cũng chỉ là phù vân!” (x. Gv 2,23). Còn người phú hộ trong đoạn Tin Mừng hôm nay lại quá cậy dựa vào tiền của, nên khi thần chết bất ngờ đến thì tiền muôn bạc nén cũng chẳng cứu được linh hồn ông ấy. Trái lại, Thánh Phao-lô khẳng khái sống và khuyên chúng ta “hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thượng giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới” (x. Cl 3,2). Và trên hết, Chúa Giê-su loan báo sứ điệp: dùng của cải đời này mà “làm giàu trước mặt Thiên Chúa” (x. Lc 12,21), nếu không, số phận cũng sẽ như ông phú hộ kia.
Tuy nhiên, có người đặt ra những câu hỏi: Phải chăng Chúa muốn chúng ta nghèo cùng đinh, đói khổ? Phải chăng Chúa xuống trần gian chỉ để giải quyết chuyện kinh tế, cơm áo gạo tiền hay kế sinh nhai thôi ư? Phải chăng Chúa xuống trần chỉ dạy chúng ta kiếm tiền sinh lợi?…Vô vàn những nghi vấn hiểu lầm, hiểu nhầm và hiểu sai về thông điệp Tin Mừng! Xin thưa, Chúa Giê-su xuống trần dạy chúng ta mở tầm mắt vô biên để biết tích trữ kho tàng thực sự trên Nước Trời. Cụ thể, biết dùng của cải để làm việc bác ái, như giúp đỡ người nghèo, thay vì chỉ tích trữ cho riêng mình. Hơn nữa, sống hoán cải, khiêm nhường, đặt niềm tín thác vào Chúa và tỉnh thức trước cái chết. Thật ra, “người phú hộ chẳng phải bị trừng phạt vì giàu có, nhưng vì lòng tham và sự ích kỷ. Của cải là món quà của Thiên Chúa, nhưng phải được sử dụng để tôn vinh Ngài và giúp đỡ tha nhân” (trích từ Bài giảng về Của cải và Sự Nghèo khó [Homily on Wealth and Poverty] của Thánh Gio-an Kim Khẩu [John Chrysostom]).
Để kết thúc vài dòng suy tư này, xin được mượn lời kinh cầu của Lm. Karl Rahner, S.J, một trong những nhà thần học ‘hiện sinh siêu nhiên’ xuất chúng của thế kỷ XX, để cùng với quý cộng đoàn thưa chuyện với Chúa:
Lạy Chúa, đời con chẳng có gì ngoài những chuyện tầm thường mỗi ngày,
nơi diễn ra bao điều bần tiện và nhỏ nhen, ganh đua và phù phiếm.
Tâm hồn con tựa như phố thị chợ búa ồn ào.
Tại đó, người ta gặp nhau bày biện ra những thứ vặt vãnh,
chen chúc nhau hầu tranh giành của hư không,
chưa kể đến những tỳ ố nhơ bẩn.
Linh hồn con chẳng khác nào vựa thóc chứa đầy mọi thứ hỗn tạp,
cho đến khi những cái tầm thường hằng ngày được chất đầy lên tới nóc.
Ôi đời con sẽ ra sao, nếu cứ tiếp diễn như thế?
Con sẽ thế nào khi xuôi tay nằm xuống?
Con sẽ là ai lúc phải rũ sạch tất cả
những thứ đang lấp đầy ngày sống của con?
Con sẽ là gì lúc con chỉ còn là chính con?
Chuyện gì sẽ xảy đến khi thần chết bất ngờ ụp xuống,
vén mở tấm màn che giấu ý nghĩa ẩn sâu của đời con
cùng năm tháng, ngày giờ lê thê đấy?
Bây giờ, con phải làm gì trước thói đời nhàm chán
vẫn đang đè nặng trên con?
Cứu cánh của con chính là Chúa,
lẽ nào con chết ngợp trong những thứ tầm thường này?
Liệu con có thể trốn khỏi sự đơn điệu hằng ngày ấy chăng?
Không, chắc hẳn là không!
Bởi lẽ Chúa vẫn bước qua
đời thường của con và con được gặp Chúa ở đó.
Duy chỉ mình Chúa mới biến ngày giờ nhàm chán của con
thành nỗi khát khao vô bờ,
và thời khắc của con thành năm tháng ân sủng của Chúa
nhờ tình yêu Chúa ban tặng cho con. [Amen].
(Nguồn: Tuyển tập các Lời nguyện [Prayers for a Lifetime] của Karl Rahner,
chuyển ngữ: tác giả bài suy niệm này)
Lm. Xuân Hy Vọng
==========
Suy niệm 5: ĐỪNG LO LẮNG VỀ CỦA CẢI TRẦN THẾ (Lc 12,13-21)
“Những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?”
Sống trên trần gian ai cũng lo lắng về tương lai. Họ thường nghĩ đến ‘của ăn của để’. Họ cố gắng tích cóp thật nhiều tiền. Họ làm như vậy với mục đích không cần lo lắng mỗi khi cần đến. Nếu người nào lo lắng kiếm tiền nhằm mục đích tốt; người đó được kể là khôn ngoan. Còn người nào lo lắng quá mà tích cóp cách bất chính; người đó được kể là ngu dại. Của cải trần thế không phải là tất cả. Con người cần chuẩn bị để tích trữ của cải trên Nước Trời. Lời Chúa hôm nay mời gọi con người đừng lo lắng về của cải trần thế. Theo sách Giảng viên, tất cả chỉ là phù vân. Sách Giảng viên nói: “Có người đã đem hết khôn ngoan và hiểu biết mà làm việc vất vả mới thành công, rồi lại phải trao sự nghiệp mình cho một người đã không vất vả. Điều ấy cũng chỉ và phù vân và lại là đại họa.” Lời khôn ngoan của ông Cô-he-lét thật đúng. Sau khi chết, con người đâu mang được gì. Của cải để lại có thể gây chia rẽ anh em. Ông Cô-he-lét kết luận: “trọn cuộc đời chỉ là đau khổ, bao công khó chỉ đem lại ưu phiền! Ngay cả ban đêm, nó cũng không được yên lòng yên trí.” (x. Gv1,2;2,21-23). Người lo lắng tìm kiếm của cải vật chất suốt một đời cực nhọc, không bao giờ được bình yên. Chúa Giê-su cũng khuyên một người đến xin Người đứng ra phân chia tài sản. Theo luật Do-thái, ai được chia như thế nào rất rõ ràng. Họ không cần phải ai đứng ra phân chia. Chúa Giê-su đã nói cho họ dụ ngôn nhà phú hộ. Người phú hộ lo lắng kiếm thật nhiều tiền. Ông ta nhiều của cải đến nỗi phải xây dựng những nơi chứa mới. Tuy nhiên, ông lại bị Thiên Chúa gọi là đồ ngốc. Bởi ông ta chỉ lo lắng tích trữ của cải hiện có, mà ông không lo lắng đời sau. Ông không biết thời gian mà Thiên Chúa gọi. Vậy của cải đó sẽ như thế nào khi ông chết. Chúa Giê-su nói: “Ấy kẻ nào thu tích của cải mình, mà không lo làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó.” Thánh Phao-lô cũng mời gọi các tín hữu Cô-lô-xê hãy tìm kiếm những gì thuộc thượng giới, nơi Đức Ki-tô ngự trị. Thánh nhân đưa ra những công việc cụ thể để chứng tỏ tâm hồn đang hướng về thượng giới “Vậy anh em hãy giết chết những gì thuộc hạ giới trong con người anh em: ấy là gian dâm, ô uế, đam mê, ước muốn xấu và tham lam; mà tham lam cũng là thờ ngẫu tượng.” Ngoài việc thay đổi bản thân, họ cũng được mời gọi đừng nói dối anh chị em, không phân biệt hay loại trừ ai. (x.Cl 3,1-5.9-11).
Trong cuộc sống hiện tại, của cải cần thiết cho cuộc sống, nhưng nó không phải là tất cả. Mỗi người đừng để bản thân làm nô lệ cho tiền bạc, đừng thu tích cách bất chình, đừng chỉ biết thu tích cho mình mà không nghĩ đến anh chị em. Bởi chúng ta được mời gọi hướng đến kho tàng trên trời, nơi mối mọt không đục khoét và không ai lấy được.
Lạy Chúa, xin cho con biết sống thanh thoát với của cải trần thế và xin cho con biết chuẩn bị kho tàng trên trời. A-men
Jos. Nguyễn
==========
Suy niệm 6: KHÔN NGOAN ĐÍCH THỰC
Nhà thơ Nguyễn Gia Thiều từng thốt lên như một lời ai oán:
“Mồi phú quý dử làng xa mã.
Bả vinh hoa lừa gã công khanh” (Cung oán ngâm khúc).
Phú quý là “mồi nhử”; vinh hoa là “bả độc” nhưng lại có sức mê hoặc khiến con người không còn tỉnh táo, không còn làm chủ được bản thân nên bị sa vào cạm bẫy, đánh mất chính mình mà không hay biết.
Trong bài đọc thứ nhất, sách Giảng viên cho biết tiền bạc của cải chỉ là phù vân: “Phù vân, quả là phù vân. Tất cả chỉ là phù vân.” (Gv 1, 2). Nếu chỉ lo ôm đồm tiền bạc của cải, đời ta sẽ biến thành hư không.
Trong bài đọc thứ hai, thánh Phaolô thì kêu gọi chúng ta: "Anh em hãy hướng lòng trí về những gì thuộc thương giới, chứ đừng chú tâm vào những gì thuộc hạ giới." (Cl 3,1-5).
Còn bài Tin Mừng cho thấy sự dại dột của việc ham mê tiền bạc của cải. Dụ ngôn mô tả người phú hộ hả hê với những của cải chất đầy các kho. Ông tưởng mình đã toan tính khôn ngoan để đời mình sẽ được hoàn toàn vui sướng, nhưng Chúa cho thấy nguy cơ: “Ðồ ngốc! Nội đêm nay, người ta sẽ đòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵn đó sẽ về tay ai?”. Phải chăng Chúa muốn chúng ta nghèo khổ? Chắc chắn là không, vì của cải vật chất trên đời là do Chúa ban cho chúng ta hưởng dùng (x. Tv 71). Vấn đề không phải giàu hay nghèo, mà “phải giữ mình khỏi mọi thứ tham lam, vì không phải hễ ai được dư giả, thì mạng sống người ấy nhờ của cải mà được bảo đảm đâu”.
Sở dĩ có những gia đình quá nghèo là vì làm một ăn hai, tiêu xài phung phí; nghèo vì lười biếng không chuyên chăm cần cù; nghèo vì bài bạc, nhậu nhẹt ăn chơi quá đáng; nghèo vì không biết dành dụm, tiết kiệm.
Lý do thứ hai có nhiều người nghèo vì tình trạng xã hội bất công, vì cường hào ác bá, vì bị giới người giàu bóc lột sức lao động. Cũng vậy, người tạo được công ăn việc làm cho người khác là người phúc đức, nhưng mướn với giá rẻ mạt thì lại là người thất đức.
Lý do thứ ba là thiếu sự chia sẻ cho nhau. Nếu ai cũng rộng lòng chia sẻ thì chẳng có ai nghèo. Chúa cho có những người giàu hơn là để họ biết chia sẻ nhiều hơn. Rất buồn là nhiều Kitô hữu đã không sống được điều Chúa mong. Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng:“Khi chúng ta tránh né, từ chối chia sẻ, ngừng ban tặng, và khóa kín bản thân mình trong cuộc sống tiện nghi…thì chẳng khác nào là một cuộc tự sát dần dần”. (GE 272). Người giàu có nhất là người đã chia sẻ nhiều nhất. Đó mới là sự khôn ngoan đích thực. Đó chính là người giàu có mãi mãi trong nước Thiên Chúa. Tiền của là điều tốt lành Chúa ban cho, nhưng vì không biết sử dụng tiền của đúng ý Chúa nên nó biến thành tai họa.
Sự giàu có đã làm ông phú hộ rơi vào 4 điều sai lầm trầm trọng sau đây: (1) Tính tham lam. (2) Trông cậy vào tiền của. (3) Không chia sẻ cho người thiếu thốn. (4) Chỉ lo hưởng khoái lạc cho riêng mình. Những lý do đó có thể khiến kẻ giàu mất phần rỗi. Cũng chính vì thế mà Đức Giêsu kết luận:“Kẻ nào thu tích của cải cho mình mà không làm giàu trước mặt Thiên Chúa, thì số phận cũng như thế đó”.
Trong kinh Lạy Cha, chúng ta xin cho hằng ngày dùng đủ. Biết đủ là đủ, đợi đủ biết bao giờ mới đủ. Với nhận thức như thế, nên chúng ta biết sắp xếp thời giờ “làm giàu trước mặt Thiên Chúa”: là sống yêu thương bác ái, biết vươn lên khỏi những ti tiện tầm thường, đồng thời dấn thân phục vụ và chăm lo cho những người nghèo khổ, yếu đau, hoạn nạn, đưa anh chị em sa lạc về với đoàn dân thánh Chúa…
Nếu Chúa cho chúng ta giàu có thì hãy đổ dồn tiền bạc vào những công cuộc từ thiện xã hội, lo mưu ích cho đời sống con người. Đức Thánh Cha Phanxicô nói như sau: “Nếu tôi có thể giúp ít nhất là một người có đời sống tốt hơn, thì với việc đó thôi cũng đã đủ để làm thành lễ vật đời tôi rồi.” (GE 274). Lễ vật quí báu nhất dâng cho Chúa không phải là phẩm vật bên ngoài, mà là đời mình khi sống với tất cả lòng nhân. “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế” (Mt 12, 7)
Xin cho chúng ta biết sử dụng mọi của cải đời này như phương tiện để làm nên gia sản đời sau — nơi “mối mọt không làm hư, kẻ trộm không đục vách lấy đi” (x. Mt 6,20); nơi mà chúng ta ngụp lặn trong tình yêu và sự sống sung mãn của Thiên Chúa.
Cầu nguyện
Lạy Chúa Giêsu!
Chúa cảnh giác nghiêm khắc về tiền của,
vì thấy nó là chính mối nguy cơ,
trở thành thần tượng người ta tôn thờ,
nên thiên hạ nói tiền là tiên là phật,
nhưng sự thật cho thấy lắm ê chề.
Tiền của dễ biến con người ra ti tiện,
thành keo kiệt và sinh lòng phản trắc,
bị mê hoặc nên lối sống nhập nhằng,
vì lợi lộc nên không còn ngay thẳng,
nguy hiểm hơn nữa là người Kitô hữu,
khi thành kẻ hai lòng thờ hai chủ.
Tiền tài và vật chất như ma lực,
làm điên đảo và tán tận lương tâm,
khiến người ta phải sống trong mê lầm,
nên Chúa gọi là tiền của bất chính,
Xin cho con tránh mọi thứ tham lam,
vì giá trị thực sự của đời con,
không phải là tiền bạc hay của cải,
mà là một tấm lòng đầy nhân ái,
biết cho đi và chia sẻ không ngừng,
Xin cho con mở rộng lòng quảng đại,
phụng sự Chúa và phục vụ tha nhân,
dám dấn thân để làm đẹp nhân trần,
để gia sản của đời con mãi mãi,
là chính Chúa hạnh phúc chẳng tàn phai. Amen.
